Forum Groningen heeft de deuren geopend

Vrijdag 29 november was het dan zover, de feestelijke opening van het Groninger Forum. Een gebouw dat op zijn zachtst uitgedrukt, markant en imposant is middenin de binnenstad en boven alles uitstijgt. Het gebouw kan je bijna niet ontgaan wanneer je door het hartje van de stad Groningen loopt. Een tien etage tellend gebouw van 45 meter hoog.

Het Forum zoals het er nu staat werd in 2007 door de Groningers zelf gekozen uit zeven opties, nadat twee jaar eerder 53 procent het plan in een referendum steunde. De opening van het Forum komt zeven jaar later dan de oorspronkelijke planning was. Het Groninger Forum gaat inmiddels verder onder de naam Forum Groningen.

Het supermoderne en strakke ontwerp in het historische hart van Groningen zorgt voor een bijzondere combinatie en de stad is een spraakmakend gebouw rijker. Het Forum is ontworpen door het Amsterdamse bureau NL Architects in opdracht van de Gemeente Groningen. Het telt 17.000 m2 vloeroppervlak verdeeld over tien verdiepingen.

Wat is er te doen
Forum Groningen is zeven dagen per week open en biedt onderdak aan uiteenlopende activiteiten. Met het Forum Groningen wil men de bezoeker het gevoel van een huiskamer geven, waar iedereen zich thuisvoelt. Inwoners en bezoekers kunnen zich laten inspireren door de wereld van nu en de mogelijkheden van morgen. Dat gebeurt met internationale exposities, film- en literatuurfestivals, debatten en talkshows, cursussen, workshops en lezingen. Het Forum wil het publiek uitdagen om met een open blik naar de nieuwste maatschappelijke en technologische ontwikkelingen te kijken.

Hiervoor wordt gebruikgemaakt van
– twee expositiezalen
– het interactieve museum Storyworld
– vijf filmzalen
– een multifunctionele evenementen
zaal met vlakke vloer
– de stadsbibliotheek
– tientallen werk- en studieplekken
– een Medialab en
– het Smartlab

Iedereen kan zo naar binnenlopen. Forum Groningen is een inspirerende en laagdrempelige ontmoetingsplek waar altijd iets te doen is. Er zijn drie thema’s die je steeds weer terugziet in de programmering van het Forum:
– actualiteit en samenleving
– technologie
– populaire beeldcultuur

Het museum Storyworld, op de zevende etage, sluit hierop aan. In dit nieuwe Nederlandse museum staat het beeldverhaal centraal, denk aan: strips, animaties en games. Het museum heeft een sterk interactief karakter. Bezoekers, jong en oud, worden uitgedaagd om met de bouwstenen van beeldverhalen aan de slag te gaan om de kracht ervan te ontdekken.

Vrij toegankelijk
Grote delen van het gebouw zijn vrij toegankelijk. Dat geldt bijvoorbeeld voor de stadsbibliotheek die over verschillende etages is verdeeld. Er is gezorgd voor veel verschillende, comfortabele studie- en werkplekken die ook kunnen dienen als ontmoetingsplekken. Verder zijn er in het gebouw driehorecagelegenheden. Er is een café op de begane grond, met terras aan de Nieuwe Markt. Er is een filmcafé rond de filmzalen halverwege het gebouw. En er is een café-restaurant op de tiende verdieping. Voor bezoek aan (film-)voorstellingen, exposities, events en bijvoorbeeld Storyworld is een toegangskaartje nodig.

Waanzinnig uitzichten
Het hele gebouw geeft de bezoeker waanzinnige uitzichten over de stad. Op iedere etage kun je alles weer vanuit een ander standpunt bekijken. Laat je dan ook vooral verleiden om de stad te overzien vanaf het dakterras.

Ontmoet Wervel
Kom je met de auto en parkeer je onder Forum Groningen dan ontmoet je op de weg naar boven Wervel. Wervel is het kunstwerk dat in de vide van de parkeergarage hangt. Een ingenieuze, twintig meter lange LED-sculptuur geïnspireerd op de vorm van een tornado. Het kunstwerk golft tussen het beton, volgt de contouren van de architectuur en weerspiegelt alvast wat de bezoeker boven te wachten staat: verbeelding, licht, beweging en turbulentie. Laat je meenemen in de kleurrijke, gecomponeerde beelden die je ziet, die gebaseerd zijn op natuurlijke fenomenen en de wetenschap hierachter. Wervel is in opdracht van het CBK Groningen gemaakt door kunstenares Nicky Assmann. Wervel is op zichzelf al een bezoek aan het Forum waard. Onder het gebouw bevindt zich ook een openbare fietsenkelder.

De transformatie van de Grote Markt aan de oostzijde
De Gemeente Groningen heeft zich altijd actief beziggehouden met de ontwikkeling van het stadshart. In de afgelopen twintig jaar lag de focus op de Grote Markt, hét centrale plein in de historische binnenstad. Met name de oostwand en het bouwblok daarachter werden getekend door leegstand en verval. Ondanks de veelheid van belangen is Groningen erin geslaagd een vergaand plan te ontwikkelen om de oostzijde een nieuw gezicht te geven. Daaraan vooraf gingen twee referenda en een jarenlang overleg met belangengroepen, bewonersorganisaties, deskundigen en individuele burgers in een open planproces. Forum Groningen was in veel opzichten de kern van het gedurfde nieuwe plan.

Stedenbouwkundig plan
Door de transformatie heeft de Grote Markt de vorm en omvang teruggekregen van voor de Tweede Wereldoorlog. De oostwand is gesloopt en de nieuwe bebouwing is zo’n achttien meter naar voren komen te liggen. De parkeergarage achter de oostwand is verdwenen. Daarvoor in de plaats zijn er nu 380 parkeerplaatsen ondergronds. Op de plek van de gesloopte parkeergarage is een nieuw gebouw verrezen, het Forum Groningen. Deze publiekstrekker is gesitueerd aan een nieuw plein tussen de bebouwing van de oostwand en het Forum: de Nieuwe Markt. Onder de Nieuwe Markt is een fietsenstalling met ongeveer twaalfhonderd plekken. De zuidzijde van de Nieuwe Markt voorziet in een aantal nieuwe panden voor winkels, horeca en wonen.

Nieuwe oostwand
De nieuwe oostwand bestaat uit drie panden en een verbindingsstraat tussen de Grote Markt en de Nieuwe Markt. Op de hoek met het Martinikerkhof staat sinds 2014 het nieuwe onderkomen van studentensociëteit Vindicat atque Polit. Het pand is ontworpen door architectenbureau De Zwarte Hond. In het middendeel van de oostwand staat een hotel naar een ontwerp van Müller-Reimann Architecten. De ontwikkelaar is VolkerWessels vastgoed, eigenaar wordt WestCord Hotels. Het hotel heeft meer dan honderd kamers, op de begane grond een grand café en op het dak een terras met zo’n tweehonderd plekken. In het café en op het dakterras is iedereen welkom. Op de hoek met de Poelestraat wordt Merckt gebouwd. De ontwikkelaar is MWPO-Mensenborgh, het ontwerp is van architectenbureau Powerhouse Company. Op de begane grond komen een koffiehuis, een food-market en een bierbrouwerij. In het middendeel bevinden zich appartementen en op het dak is een voor iedereen toegankelijk terras.

Financiën
De bouw van het Forum is een onlosmakelijk onderdeel van het project ‘Grote Markt Oostzijde’ dat als geheel financieel wordt begroot en bewaakt door de Gemeente Groningen. Het project zal naar verwachting in 2021 worden afgesloten. De totale gemeentelijke investeringen worden thans begroot op circa 275 miljoen euro. Het project zal worden gerealiseerd binnen de financiële kaders die de gemeenteraad hiervoor heeft bepaald. Van deze 275 miljoen investeert de gemeente circa 148 miljoen in gemeentelijk vastgoed, te weten het Forum (101 miljoen), de parkeergarage (43 miljoen) en de fietsenstalling (4 miljoen). De andere geraamde kosten zijn heel divers. Ze bestaan onder andere uit archeologie, bouw- en woonrijp maken, verwervingen en schadeloosstellingen, de bouw van de Nieuwe Markt zuidzijde en de nieuw sociëteit voor Vindicat, inrichting Forum, planontwikkeling, rente, reserve en nazorg.

De interieurvormgeving van het Forum
Tal van mensen hebben hun krachten gebundeld om Forum Groningen te creëren tot een openbare, laagdrempelige en toegankelijk plek voor iedereen.

De belangrijkste partijen op een rij:

NL Architects
NL Architects is opgericht in 1997 door de partners Pieter Bannenberg, Walter van Dijk en Kamiel Klaasse. Het bureau heeft circa twintig medewerkers. NL Architects werkt aan een stedenbouwkundige opgave, architectuur en haar omgeving, interieur en productontwerp. De nadruk in het werk ligt op een helder en conceptueel ontwerp met een zorgvuldige en duurzame uitwerking. NL Architects richt zich op het katalyseren van stedelijk leven. Hoe kunnen we menselijke interactie intensiveren? Hoe kunnen we het publieke karakter van gebouwen versterken? Om tot een ontwerp te komen analyseren zij het programma en de locatie en onderzoeken ze de mogelijkheid tot intensivering van het programma en het leggen van relaties met de omgeving. NL Architects streeft ernaar gebouwen een meerwaarde te laten hebben voor de omgeving waarin ze staan. De materialen worden zodanig gekozen dat ze het concept van het gebouw versterken en geen statement op zich zijn. Voor de toegepaste technieken geldt hetzelfde; ze staan in dienst van de ruimte, het idee en de helderheid van het gebouw. Duurzaamheid is een vanzelfsprekend en integraal onderdeel van het ontwerpproces. Vanaf het denken over de stedenbouwkundige positionering en het gebouwvolume tot in de detaillering en de materiaalkeuze wordt het meegewogen. Duurzaamheid is voor NL Architects vooral het leveren van kwaliteit en toekomstwaarde www.nlarchitects.nl.

deMunnik-deJong-Steinhauser architectencollectief
deMunnik-deJong-Steinhauser architectencollectief is een samenwerking tussen Bert de Munnik, Gertjan de Jong (deMunnik-deJong architecten) en Abbie Steinhauser (ruimtelijk ontwerper). Samen vormen zij een beproefd team dat veel ervaring heeft met bijzondere interieurprojecten. Hun aanpak resulteert in ruimtes die inspireren en bezoekers zich op hun gemak laten voelen. Binnen het Forum zijn zij verantwoordelijk voor het interieur van de publieksruimtes. De uitdaging was voor de ontwerpers vanaf het begin duidelijk, zij wilden dat het interieur voor de gebruikers de prettige verbinding zou worden tussen de inspirerende architectuur en de vele functies die hierin samenkomen. Het interieur moest het Forum tot een fijne huiskamer voor alle Groningers maken. Een plek waar men graag komt en altijd verrijkt weer naar buiten gaat. www.dmdjs.nl.

&Prast&Hooft
&Prast&Hooft (voorheen PrastHooft) bestaat zestien jaar en is opgericht door architect Herman Prast en ontwerper Ronald Hooft. Bij het architectenbureau werken mannen en vrouwen die zorg dragen voor het ontwerp en realisatie van projecten. Daarbij gaat het om nieuwbouw (woningen, kantoren, hotels) en transitie (onderwijs, cultuur, horeca), voor een grote diversiteit aan opdrachtgevers, institutioneel en particulier. In Forum Groningen is &Prast&Hooft verantwoordelijk voor het ontwerp van de filmzalen en de inrichting van de horeca op het plein tussen die zalen, op 5 west. Het projectteam bestond uit Suzanne Weeda (projectarchitect-leiding) en een ontwerpteam bestaand uit Hanna Maring, Stefanie Krietemeijer, Anouk van Deuzen en Ronald Hooft www.prasthooft.nl.

Credits bouw Forum Groningen
Opdrachtgever: Gemeente Groningen
Gedelegeerd opdrachtgever: TwynstraGudde
Architect: NL Architects
Bouwkundige planuitwerking: ABT (voormalig Bureau Bouwkunde)
Constructie Advies: ABT
Geotechnisch Advies: ABT