Nieuwe stikstofinstallatie bij Zuidbroek maakt afbouw gaswinning mogelijk
De Gasunie wil de bestaande stikstofinstallatie in de Tussenklappenpolder te Zuidbroek (gemeente Midden-Groningen) uitbreiden. Uitbreiding van de stikstofinstallatie bij Zuidbroek is een noodzakelijke maatregel om de gaswinning in Groningen zo snel mogelijk volledig af te bouwen. De huidige installatie in Zuidbroek werkt nu als reserve back-up voor de twee andere grote stikstofinstallaties in Nederland.
Stikstof een sleutelrol
Bij het omlaag brengen van de gaswinning speelt stikstof een sleutelrol. De bedoeling is dat de Gasunie vanaf 2022 de nieuwe stikstofinstallatie bij Zuidbroek in gebruik gaat nemen. Het aankomend gasjaar al kan met de additionele stikstofmogelijkheden in de Wieringermeer, de gasopslag in Norg gevuld gaan worden met geconverteerd Groningengas. Ook wordt de stikstofinzet verhoogd naar 100%. Met de ingebruikname van de aanvullende productiefaciliteit in Zuidbroek in 2022 is er dan voldoende stikstof beschikbaar om geïmporteerd gas gereed te maken voor Nederlandse huishoudens.
De aanvullende stikstofinstallatie bestaat uit een uitbreiding van de bestaande installatie (o.a. compressorgebouw, drie proceskolommen en een mengstation) en een circa vier kilometer lange aardgasleiding vanaf de stikstofinstallatie naar de bestaande gasleiding aan de westzijde van de Meenteweg. De aanvullende stikstofinstallatie zal gebruikmaken van de bestaande stikstofcaverne (ondergrondse opslag) bij Heiligerlee en de daarbij bijbehorende bestaande stikstofleiding.
De gaswinning uit het Groningenveld daalt het komende gasjaar naar 11,8 miljard kubieke meter. Daarmee komt de winning onder het door het Staatstoezicht op de Mijnen geadviseerde niveau van twaalf miljard kubieke meter en is het in lijn met het advies dat GTS eind juli aan de minister heeft gegeven.
Naar verwachting zal de gaswinning in Groningen vanaf medio 2022 bij een gemiddeld jaar op nul uitkomen. In het geval van een strenge winter kan het nodig zijn dat ook na 2022 nog gas moet worden gewonnen. Het gasveld wordt daarom pas op een later moment helemaal afgesloten.
Uitbreiding stikstofinstallatie Zuidbroek
De uitbreiding van de stikstoffabriek in Zuidbroek zorgt ervoor dat er per uur 180.000 kuub stikstof uit de lucht wordt gehaald, dat is ruim tien keer zoveel als nu het geval is met de huidige stikstofinstallatie. In de stikstofinstallatie wordt stikstof uit de lucht gewonnen, die gemengd kan worden met geïmporteerd gas met een hogere verbrandingswaarde dan het gas uit het Groningenveld. Zo ontstaat laagcalorisch gas dat geschikt is voor de Cv en kookapparatuur voor huishoudens in Nederland. Het laagcalorische gas zal via het transportnetwerk van de Gasunie worden vervoerd naar de rest van het land. Stikstof die op dat moment niet nodig is, wordt via de transportleiding vervoerd naar de opslag in Heiligerlee, waar het op meer dan een kilometer onder de grond opgeslagen blijft totdat het nodig is.
Op het moment dat deze stikstof nodig is, wordt deze via dezelfde pijpleiding terug getransporteerd naar de stikstofinstallatie in Zuidbroek.
Als bufferlocatie wordt een zoutcaverne gebruikt bij Heiligerlee aan de zuidkant van Winschoten bij de grens met Scheemda. Deze stikstofbuffer is reeds in gebruik als opslag en zal door de Gasunie ook gebruikt worden bij de uitbreidingen van de installatie in Zuidbroek. De buffer blijft dezelfde functie behouden, het opslaan van stikstof dat geproduceerd wordt in de stikstofinstallatie in Zuidbroek. Het is wel nodig om enkele aanpassingen aan de infrastructuur te realiseren, zodat het invoeden van de bufferlocatie in Heiligerlee goed aansluit op de capaciteiten van de nieuwe stikstofinstallatie in Zuidbroek.
Het grootste deel van de geproduceerde stikstof wordt direct gemengd met geïmporteerd gas. Het wordt dan meteen via het transportnetwerk van de Gasunie vervoerd naar de rest van het land. De stikstofleiding loopt van de stikstofinstallatie in de gemeente Midden-Groningen door Scheemda naar de bufferlocatie in Heiligerlee. Naar verwachting zal het vergunningstraject in 2019 worden afgerond, waarna de daadwerkelijke bouw van de installatie kan beginnen.
Kabelaansluiting door TenneT
Bij de bouw van een tweede stikstoffabriek bij Zuidbroek zorgt netbeheerder TenneT voor de kabelaansluiting op het hoogspanningsnet. Om dat productieproces in goede banen te leiden is een aansluiting op het hoogspanningsnet tussen de stikstofinstallatie en het hoogspanningsstation in Meeden noodzakelijk. De nieuwe 110 kV-verbinding is bijna negen kilometer lang. De benodigde kabels worden volgens TenneT grotendeels aangelegd in te graven sleuven. De werkzaamheden starten volgens TenneT aan de noordkant van de te bouwen stikstofinstallatie. Van hieruit gaat de kabel in noordoostelijke richting, onder het A.G. Wildervankkanaal en de N33 door en verder richting Meeden. De aansluiting moet in 2020 een feit zijn.
Locatie bouwrijp gemaakt door De Romein
Het bedrijf De Romein is al sinds eind 2018 bezig met de aanleg van de toegangsweg en het bouwrijp maken van de installatie. Het gaat om de onder- en bovengrondse infrastructuur op het twaalf hectare grote terrein. De diverse werkzaamheden bestaan uit het verbeteren van de infrastructuur vanaf de rotonde Duurkenakker Veendam, de wegen rondom de nieuwe fabriek, verschillende tijdelijke opslagplaatsen, ontgraven van zand uit een zandwingebied, ontgraven van teelaarde, veen en klei onder archeologische begeleiding en het leveren en verdichten van zand in de plots area’s waar gebouwd gaat worden. Ook verzorgen zij de aanleg van de onder- en bovengrondse infrastructuur, waaronder de riolering, leidingen en kabels.
Belangrijk om met elkaar in gesprek te gaan
De Gasunie realiseert zich dat er tijdens de aanleg veel staat te gebeuren in de Tussenklappenpolder en vindt het daarom ook belangrijk om samen met de betrokken partijen te bekijken op welke manier dit zo goed mogelijk georganiseerd kan worden. Zo is er regelmatig en goed overleg met de provincie Groningen, gemeente Midden-Groningen, het Waterschap Hunze en Aa’s en de omwonenden. Het gebied waarop de stikstofinstallatie en de toegangswegen gebouwd wordt, is gereserveerd voor de uitbreiding van de stikstofinstallatie. Deze reservering heeft het Rijk gedaan in het zogenaamde voorbereidingsbesluit voor de bouw van de stikstofinstallatie. Omdat de uitbreiding van de stikstofinstallatie van nationaal belang is, valt de vergunningaanvraag grotendeels onder de Rijkscoördinatie. Hierbij gaat de minister van Economische Zaken en Klimaat, in nauw overleg met de provincie Groningen, de gemeente Midden-Groningen en het Waterschap Hunze en Aa’s met een Rijksinpassingsplan zorgen dat de stikstofinstallatie ruimtelijk ingepast wordt in het gebied.
In fase 2 wordt de omgevingsvergunning voor de bouw van het mengstation voorbereid. Het besluit ligt tot en met vrijdag 25 oktober 2019 ter inzage. In diverse lokale media en in de Staatscourant van donderdag 12 september 2019 is kennisgeving gedaan van de terinzagelegging van het besluit. Het besluit is op donderdag 12 september bekendgemaakt door de minister van Economische Zaken en Klimaat door toezegging aan de aanvrager.
Vooralsnog ziet het ernaar uit dat de uitspraak van de Raad van State over het stikstofbeleid, niet van invloed is op de bouwwerkzaamheden voor de stikstoffabriek. De voorbereidende werkzaamheden zijn in volle gang, zodat de ingebruikname in 2022 gehaald gaat worden.
