Schouders eronder zetten en kijken naar wat wel kan, ook in de zorg

Ondanks alle maatregelen blijft de zorg doorgaan. Na de eerste pittige maanden van vorig jaar tijdens de eerste lockdown, zetten bewoners, personeel en naasten de schouders eronder en maken het beste ervan. Gelukkig is bezoek toegestaan al is het beperkt. Mensen kunnen in ieder geval even hun familie en vrienden zien. Erg fijn om zo toch weer even samen te kunnen zijn. 

Al ligt veel in de zorg stil, toch worden er creatieve oplossingen gezocht om de dagelijkse gang van zaken zo goed mogelijk te laten doorgaan. Voor veel woonzorginstellingen voor mensen met een verstandelijke beperking zijn er veel veranderingen. De dagelijkse routine die er altijd was, moet anders worden ingevuld. Zo is de dagbesteding weggevallen in de meeste situaties en ook zit een gezellig uitstapje er even niet in. Gelukkig spelen de woonzorginstellingen hierop in en zorgen ze ervoor dat er een vorm van dagbesteding binnen de organisatie zelf ontstaat. Voor sommige organisaties is het zelfs zo dat de dagbesteding in aangepaste vorm door kan blijven gaan. Open communiceren met bewoners is hierin belangrijk en natuurlijk ook met de direct betrokkenen, familie en verzorgers van de cliënten. Bewoners worden bij de invulling van activiteiten betrokken. Daarop ontstaan de leukste ideeën waarvan een aantal ook tot uitvoering wordt gebracht. Karst Jan van der Vaart van het Thomashuis in Muntendam en Richard Blommestijn van Stichting Woonzorg Bellingwedde D ‘Olle Witte Schoule in Vriescheloo, delen hun ervaring binnen hun eigen organisaties. 

Thomashuis Muntendam – Karst Jan van der Vaart: “Eigenlijk leven wij als organisatie momenteel in onze eigen bubbel. Wij bieden woonzorg voor mensen met een verstandelijke beperking. Ondanks dat wij nergens naar toe kunnen, gaat het naar omstandigheden verder goed. We zetten ons ook zeker in om de vrolijke noot erin te houden. Neem bijvoorbeeld de sneeuwval. Een aantal bewoners maakte de opmerking dat we dat eigenlijk met kerst hadden moeten hebben. Even later stapte ik met een kerstmuts op naar binnen en meldde dat we de kerst opnieuw zouden beleven met sneeuw. Bewoners kunnen dit erg waarderen. Met de bewoners gaat het gelukkig wel goed. Ze varen wel met de stroom mee. Al missen ze natuurlijk wel een aantal dingen. Denk aan even gezellig winkelen of hun dagbesteding of sporten. Het is belangrijk dat bewoners in beweging blijven. Daarom bedenken we wel allerlei activiteiten waardoor ze toch aan hun lichaamsbeweging komen. Zo hebben we laatst Stoelyoga gedaan. Hier hebben ze veel plezier aan beleefd. Door de hele situatie met corona en alle opgelegde maatregelen, willen wij bewoners ook meegeven en leren hoe ze met moeilijke situaties kunnen omgaan. Dat positief denken daar een belangrijk onderdeel van is. Ook de dagbesteding is weggevallen. Hier hebben we een mooie oplossing voor gevonden. Bewoners kunnen af en toe naar de boerderij van mijn dochter en haar man om daar de handen uit de mouwen te steken. Ze zijn dan lekker buiten bezig en doen kleine klusjes. Voordat ze het doorhebben is de dag voorbij en hebben ze het naar hun zin gehad. We houden de moed er zeker nog in. Al zou het heel fijn zijn als alles snel weer normaal zou zijn.” 

Thomashuis Muntendam biedt mensen met een verstandelijke beperking een veilige omgeving waarin iedere bewoner de zorg, aandacht en warmte krijgt die hij of zij nodig heeft.  

Stichting Woonzorg Bellingwedde – D ‘Olle Witte Schoule – Richard Blommestijn: “Eigenlijk is onze organisatie op dit moment een besloten organisatie. Dat wil zeggen dat alles zich op hetzelfde terrein bevindt. Wonen en dagbesteding. Er is dus eigenlijk maar heel weinig beweging met de buitenwereld. Alleen het personeel komt buiten de organisatie. Gelukkig was er onder het personeel heel weinig sprake van besmetting. Er is gelukkig geen verval van personeel. We houden ons dan ook zo goed als mogelijk aan de maatregelen. Daarnaast hebben we zelftesten aangeschaft. Voor personeel dat twijfelt of ze kunnen werken zijn die beschikbaar. De test wordt voor hun dienst afgenomen. Als deze negatief is, kan men aan het werk. Om helemaal zeker te zijn wordt de test de volgende dag nogmaals afgenomen. Bij ons is geen paniek geweest. Gelukkig niet. Alles wordt iedere keer rustig bekeken en er wordt naar goede oplossingen gezocht. We communiceren ook alles richting de bewoners, ouders, bewindvoerders en personeel. Bewoners wordt ook gevraagd om mee te denken. Zo hebben zij kortgeleden een filmavond als activiteit bedacht. Omdat een aantal uitstapjes wegvalt, zoals paardrijden of uit eten gaan, worden er alternatieven bedacht. Gelukkig merken de bewoners – afgezien van de maatregelen en het vervallen van uitstapjes – er niet zo veel van. Hoewel ze het vorig jaar – toen de eerste lockdown werd ingevoerd – het wel moeilijk hadden. Toen mochten ze natuurlijk helemaal geen bezoek ontvangen. Dat was wel een zware dobber. Maar nu kan dit wel. Ondanks de beperking die er op de bezoekregeling zit, is het heel erg fijn voor de bewoners dat het nu wel kan.”

Digitale dagbesteding 
Voor veel organisaties is de dagbesteding weggevallen. De een lost dit op door eigen dagbesteding te organiseren binnen de woonomgeving, met inachtneming van alle geldende maatregelen. Daarnaast zijn er ook projecten opgezet met de inzet van digitale dagbesteding. Digitaal kan fysieke contactmomenten niet vervangen. Toch kan dit een mogelijkheid zijn om de situatie voor een bepaald moment enigszins op te vangen. Digitale dagbesteding kan ingezet worden om als groep toch even samen te zijn en elkaar even te spreken. Je kunt ook samen activiteiten doen. Het brengt daardoor weer wat structuur in het leven van de mensen die dit nodig hebben. 

Coronacrisis brengt belang digitale zorg in beeld
Tijdens de coronacrisis is het belang van digitale zorg beter in beeld gekomen. Gebleken is dat door ondersteuning op afstand thuiswonende kwetsbare ouderen en mensen met een chronische ziekte, beperking of psychische aandoening, gesteund kunnen worden. We weten niet wanneer we weer terug naar normaal kunnen. Om te voorkomen dat de achterstand die nu is ontstaan nog verder oploopt, is het gebruikmaken van online zorg een mogelijkheid om de zorg door te laten gaan. Met het opvangen van de zorg tijdens de beperkingen die het coronavirus ons oplegt en die ook hun weerslag hebben op de zorgverlening, is al gegrepen naar de mogelijkheden van online contact. Zo kan er via beeldbellen contact worden gezocht met cliënten. Hoewel er nog steeds wel weerstand is tegen online zorg is men ook tot de ontdekking gekomen dat sommige opties goed werken. Ook gaan er geluiden op dat zowel patiënten als zorgprofessionals verder willen ontdekken wat online zorg nog meer kan betekenen. Het beeldbellen voor een overleg over klachten heeft ertoe geleid dat mensen bijvoorbeeld niet een hele ochtend onderweg zijn maar door het online contact veel minder tijd kwijt zijn aan de afspraak. Doordat de patiënt voorafgaand aan het onlinebeeldcontact een formulier invult, kan de zorgprofessional zich goed voorbereiden op het gesprek en op de vragen die spelen bij de patiënt. Dit werkt veel efficiënter dan dat dit tijdens een fysieke afspraak naar voren moet komen. Voor jongeren is het waarschijnlijk ook minder ongemakkelijk om een beeldbelconsult aan te gaan dan voor ouderen. In sommige situaties is online contact niet mogelijk. Dan kan er altijd een afspraak worden gemaakt. Ook het onderzoeken van mensen kan niet digitaal. Fysieke afspraken in de zorg zullen daarom ook blijven bestaan. Alleen is het wel de moeite waard om te kijken waar het mogelijk is om meer gebruik te maken van digitale zorg. 

Toename in banen in de branche zorg en welzijn
In de UWV-arbeidsmarktprognose 2021 wordt aangegeven dat de verwachting is dat de banen in de branche zorg en welzijn zullen toenemen. Deze verwachte toename geldt voor de periode van 2019 tot en met 2021. In deze sector blijft het aantal banen groeien. Het aantal is in twee jaar tijd van 65 duizend naar 1,7 miljoen banen gegaan. De laatste jaren zien we dat de zorg blijvend banen oplevert. Er is een blijvende vraag naar zorg. Dit maakt dat de banen zich blijven aandienen. Verwacht wordt dat deze toename zal blijven doorzetten. De coronacrisis heeft hier zeker ook invloed op. In het begin van de lockdown lag de zorg veelal stil. Gelukkig is het daarna langzaam weer opgestart.  

Veel mensen nodig in de zorg
Het kabinet wil de personeelstekorten in de sector zorg en welzijn terugdringen. Samen met bijvoorbeeld zorginstellingen en onderwijsinstellingen zetten zij zich in en is er een actieprogramma opgezet ‘Werken in de zorg’. Het actieprogramma moet er voor gaan zorgen dat er voldoende medewerkers in de zorg zullen zijn. Doel van het programma is om mensen te interesseren voor een baan in de zorg- en welzijnssector. Belangrijk is om onderwijs en stages beter te laten aansluiten op de werkpraktijk. En er is aandacht voor het anders inrichten van taken zodat er minder administratieve lasten zullen zijn. Daarnaast wordt technologie ingezet om anders te kunne werken. Belangrijk is dat er ook aandacht is voor het voorkomen van werkdruk en ziekteverzuim. 

Extra geld voor actieprogramma
In de begroting van het ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport voor 2021 is opgenomen dat er extra geld vrijkomt voor het actieprogramma ‘Werken in de zorg’. Het gaat om een bedrag van twintig miljoen euro extra vrij oplopend tot jaarlijks honderddertig miljoen euro vanaf 2023. Let wel, het gaat om voorgenomen beleid. Dat wil zeggen dat de Eerste en de Tweede Kamer de plannen van het kabinet nog moeten goedkeuren. 

Ontdek hoe divers de zorgsector is
Lees meer dan zeshonderd verhalen van mensen die in de zorg werken. Ontdek hoe breed deze sector is. Er zijn veel verschillende mogelijkheden om in de zorg- en welzijnssector te werken. Het gaat dan niet alleen om verzorgende of activiteitenbegeleider, maar ook om laborant of ICT ’er. Kijk op ontdekdezorg.nl en vind er inspiratie en informatie over de mogelijkheden en over de opleidingen die nodig zijn om een bepaald beroep uit te gaan oefenen. Verder zijn er ook vacatures te vinden en kun je een gratis persoonlijk loopbaanadvies aanvragen. 

Vanzelfsprekendheid van zorg en onderwijs
Nu we allemaal te maken hebben met alle beperkingen, merken we hoe vanzelfsprekend het was om aanspraak te kunnen maken op goede zorg en om te zorgen voor elkaar. We kunnen dit nu alleen maar meer waarderen. Zeker voor de mensen die nog altijd dag en nacht klaarstaan in de zorg om besmette mensen te verzorgen en hen een gevoel van aandacht en zorg te geven. 

Bovendien is het onderwijs volledig omgegooid. Op het moment dat scholen gesloten zijn of maar deels open, valt het fysiek lesgeven weg. Iets waar scholen niet op voorbereid waren. Ook binnen de thuissituatie gaf het veel veranderingen. Ouders moesten hun werk combineren met het in goede banen leiden van het schoolonderwijs van hun kinderen. Daarnaast beschikt niet ieder kind over een laptop. Gaandeweg heeft het onderwijs zijn weg hierin gevonden. Over het algemeen verloopt het onderwijs op afstand goed. Maar het gemis van contact met klasgenoten en de leerkracht blijft wel aanwezig. Online les biedt uitkomst en gelukkig dat het in deze moderne tijd mogelijk is om op deze manier onderwijs te geven.

Vaccineren gestart
Inmiddels is het vaccineren van mensen van start gegaan. Soms gaat het allemaal niet zo snel als de bedoeling is vanwege de leveringen. Binnen de verzorgingshuizen zien we dat de besmettingen aan het dalen zijn. Dat is goed nieuws. Het effect van het vaccineren wordt daardoor zichtbaar. Het aantal verpleeghuizen waar coronagevallen waren geconstateerd voordat het vaccinteren begon, is volgens cijfers van het RIVM – na het vaccineren in verpleeghuizen – met de helft gedaald. Bewoners die een eerste prik hebben gehad, krijgen binnenkort hun tweede prik of hebben deze al gehad. Daar waar zorginstellingen getroffen werden door een corona uitbraak kampten de organisatie ook met personeelstekort. Gelukkig is deze situatie grotendeels weer onder controle. Ook bij de thuiswonende zeventigplussers is het aantal besmettingen flink gedaald. Met het vaccineringsprogramma is de inzet corona onder controle te krijgen.