Stikstofbesluit treft ook het Noorden

Het stikstofbesluit heeft ook zeker gevolgen voor Groningen en de economie in het gebied. De gevolgen van het besluit van de Raad van State worden dan ook steeds zichtbaarder.

Wat is nu precies het stikstofbesluit
De Nederlandse overheid startte in 2015 met het Programma Aanpak Stikstof om de schadelijke uitstoot van stikstof, zoals in ammoniak, in te perken. Op 29 mei dit jaar deed de afdeling bestuursrechtspraak van de Raad van State een uitspraak over het Programma Aanpak Stikstof (PAS). De afdeling Bestuursrechtspraak oordeelde dat het PAS niet als basis mag worden gebruikt voor toestemming voor activiteiten die extra stikstofuitstoot veroorzaken. Op basis van het PAS wordt vooruitlopend op de toekomstige positieve gevolgen van maatregelen voor beschermde natuurgebieden, alvast toestemming gegeven voor activiteiten die mogelijk schadelijk zijn voor die gebieden. Zo’n toestemming vooraf mag niet op grond van de Europese Habitatrichtlijnen. Die eisen dat vooraf vast moet staan dat de geplande maatregelen daadwerkelijk resultaat hebben.

Het Programma Aanpak Stikstof is een programma dat is ingevoerd om aan de ene kant natuurgebieden te beschermen tegen stikstofuitstoot en aan de andere kant activiteiten mogelijk te maken die juist uitstoot van stikstof geven. In het PAS zijn veel maatregelen opgenomen die zouden leiden tot afname van de stikstofuitstoot in stikstofgevoelige gebieden. De maatregelen zouden ruimte bieden aan economische ontwikkelingen.
De uitstoot van stikstof vormt al jaren een probleem. Het realiseren van de vastgestelde doelen om de natuur en de mensen te beschermen enerzijds en het toch mogelijk maken van economische ontwikkelingen die uitstoot van stikstof veroorzaken anderzijds, is een hele uitdaging. Om duidelijkheid te bieden en om te voorkomen dat er tijdrovende en kostbare onderzoeken nodig waren is het PAS opgesteld.

PAS voldoet niet aan eisen Europese Habitatrichtlijn
In mei dit jaar besliste de Raad van State dat de PAS niet voldoet aan de strenge eisen van de Europese Habitatrichtlijnen. Deze richtlijnen beschermen Natura 2000-gebieden. Natura 2000 is een Europees netwerk van beschermde natuurgebieden op het grondgebied van de lidstaten van de Europese Unie. Dit netwerk vormt de hoeksteen van het beleid van de EU voor behoud en herstel van biodiversiteit. Biodiversiteit houdt in dat er veel verschillende soorten planten en dieren in één gebied voorkomen. Te hoge concentraties van stikstof zijn schadelijk voor de gezondheid en de natuur.

Gevolgen uitspraak stikstofbeleid
De uitspraak heeft gevolgen voor tal van bouwprojecten in de buurt van natuurgebieden. Vergunningen voor veehouderijen, wegen en bedrijventerreinen mogen niet meer worden afgegeven op basis van de huidige stikstofregels.

Door het besluit valt een aantal grote projecten in Noord-Nederland stil, zoals de verdubbeling van de N33 en de opknapbeurt van de Afsluitdijk. Maar er zijn meer grote en kleine projecten die getroffen lijken te worden door het stikstofbesluit. Heel waarschijnlijk ondervinden o.a. de volgende projecten ook de lasten van het stikstofbeleid:
– De Johannes Postkazerne in Havelte
– Munitie magazijnencomplex Veenhuizen
– Militaire oefenvlieggebieden
– Fiets parkeren bij stations
– Grensoverschrijdend spoorvervoer
– Opknappen van kleine stations
– Toegankelijk maken van stations, aanpak (onbewaakte) overwegen
– Het project Sporendriehoek Noord-Nederland dat de spoorverbindingen tussen Groningen,Leeuwarden en Zwolle moet verbeteren
– Windparken ten Noorden van de Wadden
– Gaswinning in de Noordzee
– 18 gas- en olieboringen op het land
– Verbouwing van de penitentiaire inrichting in Veenhuizen
– Verbouwing van rijksgebouwen in Ter Apel
– Vliegbasis Leeuwarden
– Verschillende vastgoedprojecten in Noord-Nederland.

Vrijdag 13 september liet het kabinet weten een manier te hebben gevonden om kleine bouwprojecten te laten doorgaan. Het kabinet schrijft in een brief dat de vergunningverlening voor projecten in etappes weer op gang gaat komen. Volgens het kabinet zijn er ruim honderd projecten stilgevallen waarvan het Rijk initiatiefnemer is en ruim achttien duizend projecten waarvan provincies, gemeenten en waterschappen het ‘bevoegd gezag zijn’. In de brief benadrukt minister Schouten dat niet alle projecten op de lijst daadwerkelijk gevolgen zullen blijven ondervinden van het stikstofbesluit.

Meldpunt voor stikstofproblemen
Werkgeversorganisaties VNO-NCW en MKB-Nederland hebben vrijdag 13 september een meldpunt geopend voor stikstofproblemen. Bedrijven kunnen daar aangeven hoe zij worden geraakt door het stikstofbesluit. Met het meldpunt hopen de werkgeversverenigingen de omvang van de schade in beeld te brengen. Ondernemers kunnen schade melden via een speciaal e-mailadres: stikstof@vnoncw-mkb.nl. Elke sector kan schade melden.

Stikstofbesluit voor de natuur goed nieuws
Het stikstofbesluit behandelt belangrijke en ingewikkelde materie. Voor de natuur is het besluit goed nieuws.
Stikstof vormt voor de natuur een probleem wanneer de uitstoot te hoog is. Het verrijkt de bodem waardoor zeldzame planten die het goed doen op de voedselarme grond, het gaan verliezen van de planten die van voedselrijke grond houden. Hierdoor verdwijnen alle planten die leven op voedselarme grond. Doordat deze planten verdwijnen, verdwijnen ook dieren en insecten die van deze planten leven. Ook is het besluit belangrijk voor de volksgezondheid. Een teveel aan stikstof wordt veroorzaakt door landbouw, het verkeer en de industrie. Door het gebruik van mest en kunstmest komt stikstof in verschillende vormen vrij in de lucht, maar ook in de bodem en het water. Vooral kinderen met astma en mensen met COPD hebben hier last van. Het besluit gaat dus ook over het zorgen voor een schone leefomgeving voor iedereen.

Nieuwe rekenmethode
De handhaving van de stikstofmaatregelen uit zich niet zozeer in straffen maar heeft vooral betrekking op de vergunningverlening. Bestaande activiteiten worden voorlopig wel grotendeels toegestaan. Nieuwe en lopende vergunningen worden geblokkeerd totdat er duidelijke keuzes worden gemaakt.

Er is mogelijk een alternatief voor een aantal projecten. Het kabinet heeft maandag 16 september een nieuwe rekenmethode gelanceerd, de AERIUS Calculator. Dit is een nieuwe rekenmethode voor de uitstoot van stikstof. Met de AERIUS Calculator 2019 kunnen initiatiefnemers, adviesbureaus en overheden de uitstoot van stikstof en de neerslag daarvan op Natura 2000-gebieden berekenen. De AERIUS Calculator 2019 heeft niet meer de specifieke functionaliteiten van het Programma Aanpak Stikstof (PAS). In deze nieuwe versie, AERIUS Calculator 2019, zijn onderliggende gegevens en rekenmodellen geactualiseerd. Ook zijn in de nieuwe versie van de AERIUS Calculator de gebruiksvriendelijkheid en mogelijkheden voor gebruikers verbeterd. Op www.aerius.nl is de calculator te vinden.